Onze handelsbalans vertoont een dalende trend. 10 jaar geleden was er voor goederen nog een overschot van 7.7 miljard. In 2013 is er een tekort van 6.5 miljard. Dat baart iedereen zorgen. Het is een duidelijk teken dat we minder competitief zijn geworden. Ondernemers verwijzen daarbij in de eerste plaats naar de kosten. Anderen vinden dan weer dat niet alle ondernemingen de juiste producten maken om succes te hebben op de exportmarkten. Bijvoorbeeld doordat ze te veel geconcentreerd zijn op ‘intermediaire‘ goederen en op dat vlak is er meer concurrentie. Ondernemers zouden hun producten moeten aanpassen en veranderen om uit de gevechtszone van de zware concurrentie te geraken. Door meer richting high tech te gaan. Want het aandeel van de high techexport, waar de beste exportkansen liggen, bedraagt in ons land maar 8,6%, terwijl het gemiddelde van de EU 15,6 % bedraagt.Die veelgehoorde stelling moet echter met een flinke korrel zout worden genomen. Ons land is wel degelijk sterk in hightech.Om te beginnen verwijzen we naar de definitie van high techexport. Deze definitie is vrij arbitrair, wat in feite onvermijdelijk is in een macrobenadering. Enkele voorbeelden: machinebouwers zoals LVD vallen terecht onder high tech, maar textielmachinebouwers zoals Picanol en Van de Wiele die technologisch aan de top staan, vallen onder medium tech. Defensiemateriaal is per definitie high tech, maar landbouwmachines zoals de complexe maaidorsers van CNH dan weer niet. Zo kan je nog heel wat andere voorbeelden vinden.Ten tweede heb je de statistische effecten. Wij zijn een sterk internationaal gericht land met een groot exportvolume. Kijk je niet naar het aandeel van de high tech in de export maar naar de absolute cijfers, dan doen we het niet zo slecht. België komt in absolute cijfers met 30 miljard high tech op de 5de plaats, na Duitsland, Nederland, Frankrijk en UK maar vóór Italië en de Scandinavische landen.
En als je naar andere statistieken kijkt, blijkt dat wij relatief veel hooggeschoolden tewerkstellen buiten de specifieke high techsectoren. Die staan dan wel vaak aan de top qua technologie in hun sector. Neemt men bijvoorbeeld de indicator ‘high tech employment’ als % van de totale werkgelegenheid, dan situeert ons land zich als 6de op 27 in de ranking.
Graaf je verder in de statistieken over het high techaandeel in de export, dan zien we waarom we daar slecht scoren. Het komt essentieel door onze zwakte inzake computers, elektro en telecom. Sectoren waar multinationale ondernemingen in ons land in het verleden belangrijke vestigingen hadden, inclusief productie en onderzoek, maar die langzamerhand hebben afgebouwd om goedkopere oorden op te zoeken. Veel potentieel om hier op korte of middellange termijn te omschakelen naar meer high tech is er zeker niet. De evolutie in ons land op dat vlak loopt grotendeels gelijk aan de meer algemene trend in West-Europa.
Waar moeten we dan wel op mikken? Op specialisatie in elke sector in de richting van meer high tech. Kijk maar naar de voeding, een zogenaamde low techbedrijfstak, waar we volgens de EU goed scoren in het high techgedeelte. En verder moeten we werken aan de aanbodfactoren, de ondersteuning van O&O, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden voor kenniswerkers en de ontwikkeling van STEM skills. Naast het focussen op niches waarin we sterk kunnen zijn en die B2B gericht zijn en dus geen comparatieve nadelen hebben zoals B2C-producten waar de thuismarkt en het imago een belangrijke rol spelen. Specialisatie met innovatie moeten de drives zijn van onze exportgerichtheid.
Dat doemdenken daarover ongepast is, wordt onder meer aangetoond door het verschil in evolutie van ons marktaandeel naar de EU en de opkomende landen aan de andere kant. Het aandeel van België in de Europese export naar verre landen is de laatste 10 jaar constant gebleven terwijl wij binnen Europa 23% aandeel verliezen. Beter doen op de verre export dan bij de onmiddellijke concurrenten wijst er op dat de kwaliteit van de producten niet het probleem is. We stellen bovendien vast dat tussen 2007 en 2012 het aandeel van de high tech in de Belgische export gestegen is met 43%, het meeste van alle West-Europese landen. Laat dat een aanmoediging zijn om verder te werken in die richting.
En een bijkomend motief om werk te maken van een verbetering van onze kostencompetitiviteit, het echte probleem voor het negatieve kantelen van onze handelsbalans.
Geef een reactie