Moet je op studiereis naar Zweden met de minister van Pensioenen om overtuigd te worden van de noodzaak langer te werken? Natuurlijk niet. Dat is immers evident als je weet dat de vergrijzingsgolf op ons afkomt en dat in ons land het aantal gewerkte jaren ten opzichte van het aantal levensjaren het laagste ligt in Europa. Maar hoe pak je dat langer werken aan? Daarvoor is het wel zinvol even het licht op te steken in een land waar de effectieve pensioenleeftijd rond de 65 ligt. Ter herinnering: bij ons bedraagt ze nog geen 60 jaar.De politieke besluiten laten we aan de minister. We geven wel graag onze eigen vaststellingen en indrukken weer. Misschien niet altijd ‘evidence based ‘, maar wel zeker voldoende stof tot verder debat.Laten we eerst kijken naar de reglementering in Zweden. De impact van de bestaande regels en de gevolgen van enkele hervormingen. Meest in het oog springend is de vrij fundamentele hervorming van de wettelijke pensioenen uit de jaren ‘90. Het pensioen wordt nu progressief volledig gekoppeld aan de prestaties en aan de levensverwachting. Die ingreep heeft vandaag echter nog niet zoveel impact, maar vergroot natuurlijk wel het bewustzijn dat door langer te werken meer pensioenrechten worden opgebouwd. Belangrijker op korte termijn was wellicht het onmogelijk maken van vervroegde uittredingsstelsels, met uitzondering van deze voor invaliditeit. En de belastingshervorming die de keuze voor actief blijven of actief worden ondersteunt.